Patent jest to prawo do wyłącznego korzystania z wynalazku przez określony czas, w sposób zarobkowy (przemysłowy, handlowy) na terytorium danego państwa lub państw, przyznane przez kompetentny organ państwowy, regionalny lub międzynarodowy.

Prawo ochronne jest to prawo do wyłącznego korzystania ze wzoru użytkowego przez określony czas, w sposób zarobkowy (przemysłowy, handlowy) na terytorium danego państwa lub państw, przyznane przez kompetentny organ państwowy, regionalny lub międzynarodowy.

Zakres przedmiotowy patentu (to, co podlega ochronie)  określają zastrzeżenia patentowe zawarte w opisie patentowym. Patent na materiał biologiczny posiadający określone w zastrzeżeniu lub zastrzeżeniach patentowych cechy charakterystyczne, będące wynikiem wynalazku, obejmuje każdy materiał biologiczny otrzymany z danego materiału biologicznego przez reprodukcję w identycznej lub odmiennej formie i posiadający te same cechy charakterystyczne.

Patent na sposób, który umożliwia wytworzenie materiału biologicznego posiadającego określone w zastrzeżeniu lub zastrzeżeniach patentowych cechy charakterystyczne będące wynikiem wynalazku, obejmuje także materiał biologiczny otrzymany bezpośrednio tym sposobem oraz każdy inny materiał biologiczny pochodzący z materiału biologicznego uzyskanego bezpośrednio przez reprodukcję w identycznej lub odmiennej formie i posiadający te same cechy charakterystyczne. Patent na wytwór zawierający lub posiadający informację genetyczną obejmuje wszystkie materiały, do których został włączony wytwór i w których została zawarta informacja genetyczna spełniająca w tym materiale swoją funkcję, z wyjątkiem materiałów, o których mowa w art. 933 ust. 1. PRAWO OCHRONNE NA WZÓR UŻYTKOWY.

Prawo ochronne na wzór użytkowy jest prawem, którego udziela Urząd Patentowy w drodze decyzji warunkowej (pod warunkiem udzielania opłaty za pierwszy okres ochrony) na rzecz podmiotu uprawnionego do uzyskania prawa ochronnego po stwierdzeniu w procedurze pełnego badania, że zostały spełnione warunki wymagane do jego uzyskania.

Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego korzystania ze wzoru użytkowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Uprawniony może zakazać osobom niemającym jego zgody wytwarzania, używania, oferowania do sprzedaży, sprzedawania lub importowania wzoru użytkowego dla celów zawodowych lub zarobkowych. Prawo wyłącznego korzystania ze wzoru użytkowego przez uprawnionego z prawa ochronnego podlega ograniczeniom. Ograniczenia prawa ochronnego na wzór użytkowy są identyczne, jak opisane wyżej, ograniczenia w stosunku do patentów na wynalazki dotyczące produktów.

Organizmy modyfikowane genetycznie (GMO, z ang. genetically modified organisms )  organizmy, których genom został zmieniony metodami inżynierii genetycznej w celu uzyskania nowych cech fizjologicznych (lub zmiany istniejących). Pierwsze GMO zostało stworzone w 1973 roku, a pierwsze próby polowe miały miejsce w 1986 roku i dotyczyły tytoniu. Pierwsze komercyjne GMO zaczęto sprzedawać w USA w 1994 roku (przerwano jednak 3 lata później) – w pomidorach FlavrSavr zmniejszono aktywność genu odpowiadającego za proces dojrzewania i mięknięcia pomidora. Modyfikacje roślin uprawnych polegają przede wszystkim na wprowadzeniu lub usunięciu z nich określonych genów. Modyfikacje mają przede wszystkim na celu:

• zwiększenie odporności na herbicydy i szkodniki,
• zwiększenie odporności na infekcje wirusowe, bakteryjne i grzybowe,
• zwiększenie tolerancji na stres abiotyczny(głównie zmiany klimatyczne),
• przedłużenie trwałości owoców,
• poprawę składu kwasów tłuszczowych oraz aminokwasów białek,
• unormowanie stężenia fitoestrogenów,
• zwiększenie zawartości suchej masy,
• zmianę zawartości węglowodanów, karotenoidówi witamin,
• usunięcie składników antyżywieniowych – toksyn, związków utrudniających przyswajanie składników odżywczych oraz związków, które podczas obróbki kulinarnej ulegają reakcjom chemicznym, wytwarzając toksyny. Modyfikacje te zwiększają np. zawartość nutraceutyków, czyli substancji niezbędnych dla zdrowia.

Na świecie najczęściej modyfikowanymi roślinami są: kukurydza, pomidory, soja zwyczajna, ziemniaki, bawełna, melony, tytoń. W Europie najczęściej modyfikuje się: kukurydzę, rzepak, buraki cukrowe.

Rolnicy, którzy kupują ziarno GMO, uzależniają się od chemicznych korporacji, ziarna są patentowane i trzeba je kupować co roku od producenta (nie wolno wysiewać zebranych ziaren). Zysk wynikający z upraw GMO trafia w dużej części do producentów nasion objętych patentami.

Stwierdzono także, iż dochodzi na dużą skalę do krzyżowania między roślinami GM a konwencjonalnymi. Pyłki roślin GMO są przenoszone przez wiatr, owady i ludzi na sąsiednie uprawy i nie sposób temu zapobiec. Badania w Central Science Laboratory (Anglia) potwierdziły, że pyłki rzepaku mogą być roznoszone na odległość 26 km. Natomiast badania przeprowadzone przez Uniwersytet w Reading (Anglia) wykazały, iż rzepak oleisty GM krzyżuje się w drodze zapylenia z dziko rosnącymi gatunkami kapustowatych (kalarepa, rzepa, buraki pastewne, rzodkiew), tworząc superchwasty.

Współistnienie – sąsiedztwo – koegzystencja to tylko polityczne hasła, które mają być rozumiane jako możliwość prowadzenia upraw bez GMO obok upraw zmodyfikowanych genetycznie bez ryzyka zanieczyszczenia tych pierwszych. W praktyce współistnienie roślin genetycznie zmodyfikowanych z roślinami naturalnymi nie jest możliwe, tak jak nie jest możliwa jednoczesna cisza i hałas w tym samym pomieszczeniu.

Ustawy i akty regulujące tzw. współistnienie roślin GMO i roślin tradycyjnych, polegające np. na wprowadzaniu zapór zasięgowych i odległości między uprawami, nie sprawdzają się i nie gwarantują czystości ziarna. Na przykład w USA, po 10 latach stosowania roślin GMO, zanieczyszczenie upraw tradycyjnych sięga 80%, pomimo że obiecywano rolnikom, że nie będzie większe niż 1%.

Powstają specjalne utworzone przez korporacje agencje, które szukają rolników, a ci nie świadomie dowiadują się z opóźnieniem, że ich plantacje zostały skrzyżowane i całe ich zbiory zostają przejęte przez korporacje. Rodzime farmy upadają, a wszystko jest spowodowane tym, że przyrody nie da się powstrzymać. Pszczoły, które zapylają kwiatostany, po zapyleniu roślin GMO samoczynnie zapylają kolejne rośliny, nie GMO, gdzie powstają krzyżówki roślin. Owe krzyżówki po zmieszaniu z GMO są chronione patentem, więc cały kraj staje się własnością różnych korporacji.

Józef Jastrzębski

Artykuł ukazał się wcześniej na Kierunkach:

/7a441481c48eb48b434c70bd833d9698/2016/10/jozef-jastrzebski-patent-gmo-smierc-rodzimych-farm/