Roman Dmowski urodził się 9 sierpnia 1864 r., w podwarszawskiej wówczas miejscowości Kamionek (obecnie dzielnica Warszawy – Praga). Dorastał w rodzinie z drobnoszlacheckim rodowodem. W 1881 r. zakłada w III Gimnazjum w Warszawie tajną organizację uczniowską „Strażnica”.

Jeszcze w czasie studiów, wstąpił do Związku Młodzieży Polskiej (Zet),który był jedną z tajnych organizacji założonych przez Ligę Polską kierowaną przez T. Jeża (Miłkowskiego). Liga Polska i Zet powstały w 1887 r. W Warszawie ZMP został zorganizowany przez Zygmunta Balickiego .Dmowski wstąpił do „Zetu” w 1888 r. i bardzo szybko objął w nim główne kierownictwo. Od grudnia 1889 r. był także członkiem Ligi Polskiej. Swój rodowód polityczny wywodzi od Jana Ludwika Popławskiego, swego nauczyciela „duchowego”, ojca nowoczesnej polityki polskiej. Już w czasie studiów podjął polityczną działalność niepodległościową organizując w 1891 r., w setną rocznicę Konstytucji 3 maja pochód studentów warszawskich, będący pierwszą wielką manifestacją polityczną od 1863 r. Za jej organizacje został skazany na pół roku (od sierpnia 1892 do stycznia 1893 r.). Wyrok odbył w X pawilonie Cytadeli warszawskiej.

Zarys biografii politycznej

"Nasz patriotyzm" (1893)

Z jego inicjatywy w lutym 1893 r. rozwiązano Ligę Polską, a na jej miejsce powołano Ligę Narodową. Po zreorganizowaniu Ligi, Dmowski wydał w 1893 r. na polecenie Komitetu Centralnego broszurę pt. „Nasz patriotyzm”, w której sformułował po raz pierwszy program ruchu narodowego. Zajął w niej stanowisko wszechpolskie tzn. obejmujące wszystkie trzy zabory i narodowe, w przeciwieństwie do dzielnicowego i klasowego, któremu hołdowała orientacja socjalistyczna.

"Myśli nowoczesnego Polaka" (1903)

„Myśli nowoczesnego Polaka" ukazywały się w częściach w 1902 roku na łamach Przeglądu Wszechpolskiego (pod pseudonimem R. Skrzycki). Pierwsze książkowe wydanie ukazało się 16 maja 1903 roku we Florencji. Jego nakład wynosił zaledwie 1000 egzemplarzy, wobec czego 19 marca 1904 w Krakowie ukazało się drugie wydanie książki.

2 września 1907 w Glion w Szwajcarii ukazało się trzecie wydanie, uzupełnione o cykl artykułów "Podstawy polityki polskiej", uprzednio publikowanych w Przeglądzie Wszechpolskim. Kolejne wydanie "Myśli" uzupełnione o składający się z trzech artykułów cykl "Przewroty" ukazało się 8 lutego 1933 roku.

W czasach PRL wydawanie "Myśli" było zakazane przez cenzurę, ukazywały się one na emigracji oraz w tzw. drugim obiegu. Pierwsze oficjalne wydanie powojenne, poprzedzone przedmową Jana Dobraczyńskiego, ukazało się w 1989 roku.

„Polityka polska i odbudowywanie państwa” (1923)

W 1923r. ukazała się praca „Polityka polska i odbudowywanie państwa”, ukazująca oraz sumująca wysiłek Dmowskiego oraz dorobek całego ruchu narodowego w walce politycznej i dyplomatycznej o odzyskanie przez Polaków niepodległości. Warte przypomnienia jest to, że już sto lat temu właśnie J.L. Popławski i Roman Dmowski stworzyli doktrynę polityczną uzasadniającą powrót Śląska, Pomorza i całych Prus Wschodnich do Polski. Jeśli chodzi o ostatnią sprawę – jest obecnie nadal aktualna, ponieważ enklawa królewiecka pozostająca poza granicami państwa, stanowi stałe zagrożenie polskiej racji stanu.

„Kościół, Naród i Państwo” (1927)

W 1927r. ukazała się rozprawa Dmowskiego „Kościół, Naród i Państwo”, która w swoim głównym zarysie pozostaje do dziś aktualna. Zwłaszcza obecnie gdy lewica laicka i katolicka usiłuje zdyskredytować i osłabić tysiącletnie związki Kościoła z Narodem polskim. Na największą uwagę zasługuje  Jego myśl zawarta w rozprawie o związku katolicyzmu z narodem „Katolicyzm nie jest dodatkiem do polskości, zabarwieniem jej na pewien sposób, ale tkwi w jej istocie, w znacznej mierze, stanowi jej istotę. Usiłowanie oddzielenia u nas katolicyzmu od polskości, oderwanie narodu od religii i Kościoła, jest niszczeniem samej istoty narodu”.

Recenzja "Myśli nowoczesnego polaka" Romana Dmowskiego

Przywódca Obozu Narodowego, Roman Dmowski był niezwykle inteligentnym człowiekiem, któremu bardzo zależało na odzyskaniu niepodległości państwa polskiego.  Myśli nowoczesnego polaka są manifestem polskiego nacjonalizmu i jednym z najważniejszych dzieł politycznych Dmowskiego. Oprócz pogłębionej oceny sytuacji politycznej Polski oraz charakteru narodowego Polaków, zawiera podstawową wykładnię zasad jakimi powinien kierować się ruch narodowy i cały naród w dążeniu do odzyskania i zachowania suwerenności i tożsamości narodowej. Sens tej wykładni o patriotycznym obowiązku Polaków wobec własnej ojczyzny, zawarty jest w jego słynnym już stwierdzeniu z wstępu do dzieła:  " Jestem Polakiem, więc mam obowiązki polskie: są one tym większe i tym silniej się do nich poczuwam, im wyższy przedstawiam typ człowieka". Godne podkreślenia jest to, że w swoim głównym zarysie, to dzieło sprzed ponad stu lat pozostaje nadal aktualne i następne pokolenia będą mogły uczyć się pogłębionego myślenia politycznego o sprawach Polski. W tym dziele znajdziemy wiele cennych obserwacji i gorzkich słów pod adresem Polaków, a niektóre fragmenty czyta się wręcz jak podręcznik motywacyjny.

Recenzja „Kościół, Naród i Państwo”

Książka wydana została w 1927 roku. Zawarte w rozprawie poglądy stanowiły część podstaw programu Obozu Wielkiej Polski na czele którego stał autor. Jest to dzieło, które odmieniło oblicze młodego pokolenia Polaków w okresie międzywojennym. To między innymi pod jego wpływem niezliczone rzesze młodych akademików przysięgały wierność Bogu, Kościołowi i Ojczyźnie na Jasnej Górze w maju 1939 roku. To właśnie na kartach tej publikacji po raz pierwszy padło słynne już dziś stwierdzenie, że katolicyzm nie jest dodatkiem do polskości ale stanowi jej istotę. Dmowski przybliża i utwierdza nas w przekonaniu,  o roli Kościoła w życiu Narodu, zadaniach Narodu katolickiego. Pisze o tym, aby ustawodawstwo Państwa kierowało się religią katolicką, a Kościół był wyrazicielem sfery religijnej w funkcjach państwowych.  Dmowski, podkreśla konieczność niesienia sztandaru wiary wysoko przez Wielki Naród, szczególnie wtedy, gdy władze Państwa nie niosą go zbyt wysoko. Nie możemy także zapominać o nauce Dmowskiego dotyczącej złowrogiej roli masonerii w Państwie.